Vruchtbaar voedselbos schiet wortel in Het Groene Hart
Aan de rand van Het Groene Hart krijgt het voedselbos voor de gemeenschap steeds meer vorm. Houtsnippers leiden de nieuwsgierige bezoeker langs kleine struiken en dunne bomen, die in een ontgonnen vlakte geplant zijn door vrijwilligers. Op 28 november zijn er tientallen nieuwe noten- en vruchtenbomen geplant, die ‘geadopteerd’ zijn door particulieren en bedrijven die het initiatief een warm hart toedragen.
Groot contrast
De groene peren aan de boom beginnen voorzichtig te verkleuren. Hanjo IJkhout wijst ernaar. “Wat een rijkheid”, glimlacht hij. Het contrast met een jaar geleden is groot. De grond achter de skatebaan in Het Groene Hart was toen nog onontgonnen gebied. Maar wanneer halverwege oktober het interview voor deze publicatie plaatsvindt, is de situatie heel anders. Verspreid over 1.500 meter oppervlakte wiegen zo’n twintig bomen in de wind. Een aantal vrijwilligers op laarzen maakt – met een zeis – een deel van het voedselbos klaar voor de komst van nog eens tientallen nieuwe bomen, die 28 november geplant worden.
"Waarom zouden wij in Kampen met een groep mensen niet een dergelijk project kunnen uitvoeren?”
Hoeveelheid fruit
Hanjo IJkhout was jarenlang beheerder van kinderboerderij Cantecleer. Nu hij gepensioneerd is, steekt hij als voorzitter van stichting Voedselbos zijn energie in de realisatie van het project in Het Groene Hart. Hij deed het idee voor een voedselbos in Kampen op toen hij door de Belgische Ardennen wandelde. Daar kwam hij een boerderij tegen, waar vrijwilligers een oude boomgaard in ere hadden hersteld. “Ik keek mijn ogen uit van de hoeveelheid fruit. Waarom zouden wij in Kampen met een groep mensen niet een dergelijk project kunnen uitvoeren?”
Waar komt ons voedsel vandaan?
In Nederland worden inmiddels ongeveer honderd soortgelijke initiatieven aangetroffen. “Sommige initiatiefnemers zetten voedselbossen op voor commerciële doeleinden. Wij willen het daarentegen puur doen voor educatie”, zegt bestuurslid Onno Drent van stichting Voedselbos. IJkhout vult aan: “Wij willen laten zien waar ons voedsel vandaan komt. Hoe groeit het in de natuur? En wat heeft het daarvoor nodig? Het is heel mooi om dat ter plekke met kinderen te onderzoeken.”
Handmatig ontginnen
In november 2019 zijn IJkhout en Drent samen met een groep vrijwilligers gestart met het handmatig ontginnen van het gebied, dat vroeger dienst heeft gedaan als speelweide van het voormalige zwembad. “Het was een woestenij. We hebben heel veel wilgen en bramenstruiken met de hand ontworteld”, zegt IJkhout.
Daarmee ontstond er ruimte om in april de eerste bomen en fruitstruiken te planten. “Er is nu een grote diversiteit aan bomen, struiken en eetbare planten in het voedselbos te vinden”, vertelt Drent.
"In de zomermaanden kon de eerste oogst binnengehaald worden."
Van en voor de stad
In de zomermaanden kon de eerste oogst binnengehaald worden, tot grote vreugde van de vrijwilligers. Er konden kruisbessen geplukt worden, maar ook bracht het voedselbos onder andere bonen, courgettes en aardappelen voort. “We hebben mensen de gelegenheid gegeven om wat in te zaaien”, lacht Drent. “De oogst hebben we op een kraampje neergelegd bij de natuurspeelplaats, waar mensen het gratis konden pakken. Het voedselbos is immers van de stad en voor de stad”, aldus IJkhout.
Allemaal geschonken
IJkhout en Drent lopen over een van de eerste snipperpaden langs een haag van gevlochten takken. Om de dieren van de kinderboerderij buiten het voedselbos te houden, legt IJkhout uit. Daar waar de haag stopt, verandert het voedselbos in een glooiend landschap met opmerkelijk veel distels. “Dat toont aan dat dit goede grond is”, legt Drent uit. Tussen de distels staat een eenzame notenboom te wiegen in de wind. Op 28 november zijn er tussen de 30 en 40 bomen en struiken bij gekomen, die allemaal geschonken zijn. “Wanneer de skatebaan verplaatst is, is er ruimte voor ongeveer 300 bomen. Maar we kiezen voor de weg van de geleidelijkheid. Het moet beheersbaar blijven. Des te meer bomen en struiken, des te meer werk”, zegt IJkhout.
Luie boer
Wie denkt dat het voedselbos af is nadat alle bomen geplant zijn, heeft het mis. “Een boom of struik die geplant is op een plek waar het niet goed tot z’n recht komt, moet je verplaatsen. Het duurt wel vijftien jaar voordat een voedselbos optimaal is. Zelfs dan is het niet zo dat je alleen maar hoeft te oogsten”, zegt Drent. IJkhout beaamt dat. “Nee, een voedselbos is absoluut geen project voor de luie boer. Je bent er nooit klaar mee.”
Adopteer een boom of struik
Stichting Voedselbos biedt belangstellenden de mogelijkheid om een boom of struik te adopteren. De geïnteresseerde krijgt een lijst toegestuurd en kan dan, tegen betaling, een eigen boom of struik uitzoeken. Deze boom of struik kan dan in het voorjaar in het voedselbos geplant worden, eventueel met een naamkaartje of bordje erbij. Belangstellenden kunnen contact zoeken met bestuurslid Onno Drent via onnodrent@gmail.com.