Middeleeuwse Stadsbrug krijgt herbestemming in Het Groene Hart
Eikenhout waarop jarenlang de Stadsbrug van 1448 rustte, krijgt een nieuwe bestemming. Planken die gezaagd zijn van de palen die in 2016 bij het verdiepen en verbreden van de IJssel ontdekt werden, worden aangebracht als leuning bij één van de zes voetgangersbruggen in Het Groene Hart. Daarmee is de cirkel rond: het hout gaat van brug naar brug.
Vondst IJsselkogge
Baggermaatschappij Boskalis was in 2016 de bodem van de IJssel aan het afgraven toen de werklieden ter hoogte van de huidige Stadsbrug op een aantal houten palen stuitten. Maritiem archeoloog Wouter Waldus kan zich de vondst nog goed herinneren. “De palen waren allemaal afgedekt met zand. Bij eerder bodemonderzoek hebben we ze daarom niet gevonden. We hebben gelukkig de ruimte gekregen om alsnog onderzoek te doen. Het viel samen met de vondst van de IJsselkogge. Dit kwam er even bij”, lacht hij
Afkomstig uit de 15e eeuw
Waldus onderzocht de palen onder water. Door jaarringdatering kon vastgesteld worden dat de palen uit de 15e eeuw afkomstig zijn. Ze bleken gediend te hebben als fundament voor de eerste houten oeververbinding tussen Kampen en IJsselmuiden, die in 1448 geslagen is. Waldus spreekt van een ‘unieke vondst’. “Dit komt niet zo vaak voor, zeker niet een brug van dit formaat. Het was een technisch hoogstandje, om dit in de Middeleeuwen te bouwen.”
Dat erkent ook stadshistoricus Theo van Mierlo. “Als we de Sint Servaasbrug in Maastricht niet meetellen, was dit de eerste brug in Nederland over een grote rivier. Die heeft Kampen indertijd niet zozeer geslagen om de overkant te bereiken, maar omdat er tol geheven kon worden. Dat gaf aan hoe machtig Kampen was. Uiteindelijk heeft Kampen tot 1874 een houten brug gehad. Toen is die gesloopt en vervangen door een brug met een ijzeren bovenbouw.”
Hanzebankjes
Het houten fundament van de Middeleeuwse Stadsbrug raakte in de vergetelheid, totdat Boskalis de resten eeuwen later in de IJssel aantrof. Omdat het bedrijf er zelf geen bestemming voor had, werden de houten palen na documentatie overgedragen aan onder andere de Natuurspeelplaats. Vrijwilligers gebruikten in 2017 een deel van het hout voor de Hanzebankjes die ter gelegenheid van de internationale Hanzedagen in Kampen gemaakt werden. Daarnaast maakten zij broodplanken en onderzetters, waarvan de verkoopopbrengst bestemd was voor de aanleg van het Voedselbos in Het Groene Hart.
Groen licht
Voor het restant van het eikenhout is in het voorjaar een nieuwe bestemming gevonden. Hanjo IJkhout, voorzitter van Stichting Voedselbos, attendeerde landschaps-ontwerper Nanne Bouma erop dat het wellicht een idee was om het hout te gebruiken bij de realisatie van nieuwe bruggen in Het Groene Hart. Het projectteam gaf groen licht.
Op maandag 28 september wordt door de mobiele houtzagerij uit Zalk een begin gemaakt met het verzagen van het hout. “Het idee was om de leuningen van alle bruggen van het Middeleeuwse hout te maken, maar uiteindelijk hebben wij ervoor gekozen om het bij één van de vier nieuwe bruggen te doen. Dat heeft te maken met de hoeveelheid hout die wij ter beschikking hadden”, zegt Bouma.
Echtheidskenmerk
De bewuste brugleuning is straks te herkennen aan een echtheidskenmerk, dat wethouder Geert Meijering met een ijzeren stempel in het hout aangebracht heeft.
"Wat ik vooral leuk vind, is dat het hout van een oude brug nu gebruikt wordt voor een nieuwe brug."
Cirkel is rond
Naast de vier nieuwe bruggen, worden twee bestaande bruggen vervangen door aannemer Van Haarst uit Enschede. Op moment van schrijven zijn de palen voor de fundering geslagen. De betonnen dekken worden in november gelegd. In dezelfde maand worden ook de leuningen op de bruggen gemonteerd. Bouma verwacht dat voor de kerstdagen de bruggen in Het Groene Hart zo goed als klaar zijn. “Wat ik vooral leuk vind, is dat het hout van een oude brug nu ook weer gebruikt wordt voor een nieuwe brug. Je kunt er heel veel van maken, maar juist door deze toepassing is de cirkel weer rond.”